Natura 2000 is het ecologische netwerk voor de instandhouding van de wilde dier- en plantensoorten en de natuurlijke habitats van communautair belang in de Unie. Het omvat de gebieden die bescherming genieten uit hoofde van de Vogelrichtlijn (Richtlijn 2009/147/EG), die in 1979 voor het eerst is aangenomen, en van de in 1992 vastgestelde Habitatrichtlijn (Richtlijn 92/43/EEG).
Van cruciaal belang voor het succes van Natura 2000 is de kwaliteit van de informatie over habitats en soorten van communautair belang. Gegevens en informatie moeten daarom in een gestructureerd en uniform format beschikbaar zijn.
De rechtsgrondslag voor het verzamelen van gegevens ter uitvoering van deze fase van Natura 2000 vormt artikel 4, lid 1, van de Habitatrichtlijn, dat bepaalt: “Deze informatie omvat een kaart, de naam, de ligging en de oppervlakte van het gebied, alsmede gegevens die werden verkregen uit toepassing van de in bijlage III (fase 1) vermelde criteria, en wordt verstrekt op basis van een door de Commissie volgens de procedure van artikel 21 opgesteld formulier.”. Krachtens artikel 4, lid 3, van de Vogelrichtlijn rust op de lidstaten reeds de verplichting “de Commissie alle nuttige gegevens (toe te zenden) zodat zij de geëigende initiatieven kan nemen voor de coördinatie die nodig is om te bereiken dat de zones bedoeld in de leden 1 en 2 (van artikel 4) een samenhangend geheel vormen dat voldoet aan de eisen inzake bescherming van de soorten in de geografische zee- en landzone waar deze richtlijn van toepassing is”.
Doel en gebruik van het standaardgegevensformulier
De belangrijkste doelen van het Natura 2000-standaardgegevensformulier (SGF) en de resulterende databank zijn:
- 1.
- de gegevens ter beschikking te stellen die de Commissie in staat moeten stellen samen met de lidstaten maatregelen met het oog op het opzetten en in stand houden van een geïntegreerd Natura 2000-netwerk te coördineren en de doeltreffendheid van dit netwerk voor het behoud van de habitats van bijlage I en de habitats van de soorten van bijlage II van Richtlijn 92/43/EEG, alsmede de habitats van de vogelsoorten van bijlage I en de andere trekvogelsoorten waarop Richtlijn 2009/147/EG betrekking heeft, te evalueren;
- 2.
- de lijsten van SCI's en SAC's uit hoofde van de Habitatrichtlijn op het niveau van de Unie bij te werken;
- 3.
- informatie te verstrekken waarvan de Commissie gebruik kan maken bij de besluitvorming op andere terreinen, zodat met het Natura 2000-netwerk terdege rekening wordt gehouden in andere beleidstakken en -sectoren waarover de activiteiten van de Commissie zich uitstrekken, met name het regionaal beleid en het beleid inzake landbouw, energie, vervoer en toerisme;
- 4.
- de Commissie en de betrokken comités te helpen bij het selecteren van acties voor subsidiëring in het kader van Life + of andere financieringsinstrumenten, door het ter beschikking stellen van gegevens die voor het behoud van de betrokken gebieden relevant zijn en die derhalve het besluitvormingsproces kunnen vergemakkelijken;
- 5.
- te voorzien in een consistent en handzaam format voor de uitwisseling en mededeling van informatie over Natura 2000-gebieden, overeenkomstig de bepalingen van de Inspire-verordening en andere besluiten van de Commissie en verdragen over de toegang tot informatie (bv. het Verdrag van Aarhus);
- 6.
- gegevens beschikbaar te maken voor onderzoek, planning en andere doeleinden ter ondersteuning van het beleid inzake natuurbehoud;
- 7.
- een betrouwbare referentie- en informatiebron te verschaffen voor de beoordeling van specifieke problemen in geval van overtredingen van de wetgeving van de Unie.
De SGF's, die het Natura 2000-netwerk op Unieniveau documenteren, vormen voor al deze doeleinden een belangrijke informatiebron. Wil deze documentatie goed aan haar diverse doelstellingen beantwoorden, dan dient zij behoorlijk up-to-date te worden gehouden. De lidstaten wordt daarom met aandrang geadviseerd deze documentatie geregeld bij te werken op basis van de beste beschikbare informatie. Zo kunnen bijvoorbeeld monitoringresultaten in het kader van artikel 11, beleidsontwikkelingen, effectbeoordelingen enz. nieuwe informatie opleveren die in geactualiseerde SGF's moet worden verwerkt. Gedetailleerde monitoring van elk gebied, naast de krachtens artikel 11 voorgeschreven monitoring, wordt door de Habitatrichtlijn evenwel niet uitdrukkelijk vereist.
Hoewel sommige veranderingen die door lidstaten in de SGF's worden aangebracht, wettelijke gevolgen kunnen hebben (bv. veranderingen die bij besluit van de Commissie in de lijsten op Unieniveau worden aangebracht), worden herzieningen van gegevens in de SGF's als zodanig niet geacht automatisch juridische effecten te sorteren. Het verdwijnen van een soort uit een gebied zal bijvoorbeeld niet noodzakelijk aan slecht beheer worden geweten en dus niet automatisch resulteren in gerechtelijke stappen. Evenmin volgt uit de in het SGF vermelde informatie over bedreigingen en pressie-factoren met negatieve gevolgen voor een gebied noodzakelijk dat de lidstaat zijn verplichtingen niet nakomt: al deze informatie moet in het juiste kader worden gezien.
Het herziene standaardgegevensformulier
Het eerste “standaardgegevensformulier” (SGF) werd in 1997 vastgesteld (Beschikking 97/266/EG). In 2008 hebben de lidstaten en de Commissie gewezen op de noodzaak de gegevensstroom in het kader van beide richtlijnen te verbeteren, te stroomlijnen en te moderniseren, en in dat kader is een begin gemaakt met de herziening van het SGF. Een en ander geschiedde in nauwe samenwerking met de lidstaten in het kader van een technische werkgroep (de “deskundigengroep rapportage”).
Het SGF is herzien met het oog op een betere beschikbaarheid en kwaliteit van de gegevens die impliciet noodzakelijk zijn voor de werking van het Natura 2000-netwerk. In dat proces zijn bepaalde rubrieken van het oude formulier geschrapt omdat zij geen nut meer hadden; daarbij is met name rekening gehouden met de toegenomen beschikbaarheid van digitale ruimtelijke gegevens via de infrastructuur voor ruimtelijke informatie. Daarnaast zijn bepaalde belangrijke lacunes opgevuld (bv. informatie over het procentuele aandeel marien areaal in elk gebied) en zijn noodzakelijke verbeteringen aangebracht in de structuur van de ecologische informatie.
Een andere aanleiding voor de herziening vormt de snelle ontwikkeling van de informatietechnologie voor gegevensbeheer (bv. automatische kwaliteitscontrole of het exact signaleren van veranderingen tussen opeenvolgende indieningen) alsook de toenemende beschikbaarheid van digitale geografische informatie- en analyse-instrumenten. Daarom zijn niet langer kaarten of formulieren op papier vereist en hoeven de gegevens alleen nog in elektronische vorm te worden ingediend.
In dit document wordt informatie verstrekt over de verschillende gegevensvelden van het SGF en over de vereiste geografische informatie en wordt geïllustreerd hoe een en ander moet worden ingevuld.
Referentieportaal voor Natura 2000
Sommige elementen zullen hoe dan ook in de loop van de tijd evolueren en onderhevig zijn aan veranderingen als gevolg van technische ontwikkelingen. Die elementen zullen worden aangeboden via een “referentieportaal voor Natura 2000”, waar zij steeds in actuele vorm kunnen worden geraadpleegd. Het betreft referentiedocumenten (bv. codering van soorten), ondersteunend technisch materiaal (bv. datamodellen, toepassingen) alsook richtsnoeren om te garanderen dat alle lidstaten het SGF op dezelfde wijze gebruiken en om de technische en administratieve procedures voor de indiening van gegevens bij de Commissie te verduidelijken. Omdat het referentieportaal een integrerend onderdeel van de SGF-documentatie vormt, is voor elke aanpassing of verandering van de documenten in het portaal die door DG Milieu en het Comité habitats worden beheerd (zie het aanhangsel voor het onderscheid tussen deze en andere documenten) de voorafgaande goedkeuring van het Comité habitats vereist
(1)
. Het referentieportaal is te vinden op de website van DG Milieu van de Commissie. De referentiedocumenten in dit portaal worden opgesomd in de bijlage.
Natura 2000-standaardgegevensformulier en databank
Voor elk voorgesteld, aangewezen of beschermd gebied dient een volledig ingevuld SGF beschikbaar te zijn. In bepaalde gevallen kan tussen twee of meer Natura 2000-gebieden een bijzonder verband bestaan. Figuur 1 schetst de drie mogelijke relaties die tussen twee Natura 2000-gebieden kunnen bestaan. Ingeval twee gebieden elkaar overlappen (maar niet volledig samenvallen), of indien één van beide zich binnen het andere bevindt, moeten twee afzonderlijke formulieren worden ingevuld.
Alle velden van het SGF moeten worden ingevuld, tenzij uitdrukkelijk anders is bepaald.
|
(1)
|
Met uitzondering van kleine correcties in de webpagina zoals spelfouten en aanpassingen aan de meest recente technische normen.
|
